Proxectos - Xisco Feijóo

Xisco Feijóo e Banda

La banda que acompaña a Xisco Feijóo está formada por salientables músicos como Artur Puga (percusións, voz e danza tradicionais), Martiño Malleiro (acordeón, clarinete e voz), Carlos Quintá

TRAEDE FERRALLADA

Traede Ferrallada nace para levar a cada recuncho de Galicia coñecemento sobre a tradición máis renovada do patrimonio galego. Esta xeira de concertos participativos en locais pequenos e selectos consisten

CANTARES NOS CAMIÑOS

Cantares nos camiños é un proxecto cultural e didáctico, unha viaxe polas diferentes rutas que texen a rede de camiños a Compostela. Unha experiencia a través dos diversos instrumentos e xeitos de tocar

METAMORFOSE/PEIXE

Unha proposta fresca dunha realidade que aglutina toda unha carreira dentro da música tradicional, vista desde unha perspectiva actual. “É como vexo o que fun e o que son, incluso como observo o que sentín

CANTARES NO CAMIÑO

Os seus obxectivos xerais teñen como nexo común crear unha actividade piloto á fin de que esta sex perdurable e imitable. Fundamentalmente relatamos obxectivos para que esta idea de interrelación socila continúe viva e se vexa espallada para a mellora no coñecemento, respeto e interese pola cultura galega dentro dunha comunidade como é Europa.

Obxectivos interculturais:
1- Acadar novos coñecementos mediante a aprendizaxe da música específica dunha cultura particular.
2. Promoción para o interese na conservación e subsistencia da cultura tradicional dos pobos como causa inexorable da existencia como pobo heredeiro dunha tradición en constante cambio e adaptación aos novos tempos e como base da sociedade actual.
3. Inculcar o concepto de resiliencia á fin de promover as diferencias culturais como vantaxes e nunca como amenazas.
4. Promoción da educación musical e desenvolvemento grupal como vía central na adquisición de coñecementos históricos, sociais, etc.
5. Introducir aquelas ferramentas e estratexias que promovan a creación libre, a improvisación carente de represións e a proposta libre de posibles solucións para resolver conflitos a través do seu uso na resolución musical conxunta.

Obxectivos humanos:
1. Utilizar a música como medio de ensino e terapia para o mellor entendemento dun xeito de vida sostible coa sociedade e co medio ambiente.
2. Acadar coñecementos e destrezas no uso de instrumentación sinxela.
3. Acadar conciencia da importancia da comunidade, a súa interrelación, colaboración e sentimento de pertenza á mesma.
4. Fomentar a unión entre os pobos a través da xenerosidade e mutua colaboración tan presente nas tradicións das culturas mais tan en perigo de desaparicion nunha sociedade moderna pero máis individualista.
5. Inculcar o concepto de resiliencia á fin de promover as diferencias humanas como vantaxes e impedimentos.
6. Promover o convencemento da necesidade dun sistema de traballo en equipo onde cada individuo aporta o seu gran de area para o ben común e o bo funcionamento da actividade grupal.
7. Favorecer e establecer nexos activos entre individuos de diferentes xeracións á fin de atopar puntos de conexión e convivencia.
8. Promoción da educación musical e desenvolvemento grupal como vúa central na adquisición de estratexias comunicativas, integradoras e participativas.

Obxectivos intersociais:
1. Promoción da igualdade, paridade e posta e valor das minorías dentro da sociedade e a través da participación en actividades musicais.
2. Promoción do respeto e orgullo polas diferentes culturas para aprender a amar a cultura propia equidistante e horizontalmente.
3. Desenvolvemento local dentro dunha rexión, rexional dentro dun estado e estatal dentro de toda a comunidade.
4. Xerar conciencia da importancia da música dentro das culturas como un sector económico salientable.
5. Inculcar o concepto de resiliencia a fin de promover as diferencias entre sociedades como vantaxes e non impedimentos.
6. Promoción da educación musical e desenvolvemento grupal como vía central na adquisición de coñecementos sobre culturas alleas e acadar o interese por coñecer intensamente a propia.
7. Promocionar a necesidade da existencia da diversidade como vía de desenvolvemento común.

Obxectivos terapéuticos:
1. Xerar unha conciencia do uso da música como terapia.
2. Promocionar a través da musica, valores, de irmandade e respecto traballando dende o punto de vista emocional.
3. Inculcar o concepto de resiliencia a fin de promover as diferentes aptitudes e capacidades humanas como vantaxes e non impedimentos para o desenvolvemento dunha actividade grupal.
4. Promoción da educación musical e desenvolvemento grupal como vía central no intercambio de experiencias personais históricas, familiares, etc. que enriquecen a integración nese núcleo social.
5. Desenvolvemento social, mental e psicomotriz. A música como medio de mellora psicolóxica en canto a autoestima, amor propio, orgullo común e desenvolvemento e incluso descubrimento e mellora das diferentes cualidades individuais.

Tipos de saberes.

Coñecemento conceptual:

Para acadar os desexados obxectivos propostos usaremos a vía dos camiños a modo de rede vertebradora secular no intercambio cultural ao loongo de toda Europa.

Neste traballo damos coñecemento da nosa música tradicional ao longo de seis camiños de peregrinación a Santiago. Os temas que interpretamos foron escollidos coidadosamente por pertencer a lugares clave dentro de cada ruta, a casi totalidade deles, foron recompilados por nós e son parte dos nosos arquivos personais.

Alén destas melodías, amosaremos a grande variedade de instrumentos que serven para acompañar o canto e que fan da nosa tradición musical unha das máis ricas de Europa en sonoridades e matices.

Convidámosvos a unha viaxe por esa rede de camiños que lvean a Compostela a través da nosa música; viaxe que comezará en Muxía, na Costa da Morte, onde conta a lenda que á Virxe se lle apareceu o Apóstolo Santiago sobre unha barca de pedra da que quedaron restos na nosa costa, dando lugar a tradicións e a cantares como o alalá co que abrimos o concerto.

Seguindo coa nosa viaxe, adentrámonos no Camiño Inglés. Esta ruta podía facerse dende A Coruña ou dende Ferrol. Foi utilizada polos cruzados ingleses, flamencos e alemáns que ían á Terra Santa e paraban a visitar o sepulcro do Apóstolo no século XII. Cando Enrique VIII rompeu coa Igrexa Católica esta vía quedou en desuso, mais non para nós que decidimos entrar pola Coruña e pasar por Cambre. De Cambre é a muiñeira que escoitaredes, tocada e cantado ao xeito das súas xentes. Neste punto, é a pandeireta da que teredes información, o noso instrumento máis coñecido xunto coa gaita de fol.

A terceira vía escollida é a do Camiño Portugués, que xa estaba asentado sobre antigas vías romanas, que vertebraban daquela a Gallaecia. No século XIX esta foi a ruta xacobea máis activa e, a influencia dos peregrinos que ían cara o norte foi tecendo unha relación cultural, económica e humana que vai máis aló das fronteiras actuais. Desta volta, pasaremos polo Lugar de Magán e polas Cortellas de Soutomaior, ámblas dúas na provincia de Pontevedra. O xeito de tocar a pandeireta a man cambiado, ou ó xeito ibérico, e a presenza do pandeiro de catro esquinas serán o obxecto de dúas novas actuacións musicais coas súas correspondentes explicacións.

O Camiño Francés, ou cuarta vía, é o de maior tradición e o máis transitado. Xa no Códice Calixtino aparece recollido constituindo unha verdadeira guía para os camiñantes seguindo esta ruta. Entramos en Galicia polo Bierzo, onde nos atoparemos con pandeiras e tambores construidos para acompañar a voz. Os Ancares e Pedrafita do Cebreiro serán as nosas paradas musicais.

A Vía da Prata ou Camiño Mozárabe entra en Galicia pola Mezquita e pasa pola comarca da Limia, lugar onde a presencia da pandeireta é tardía e o conxunto percutivo está formado por latas, tixolas, culleres, cunchas, ferriños e máis cacharros de uso cotián. En Calvos de Randín e A Mezquita atopamos bos exemplos que amosaremos.

Por último, o Camiño Primitivo, así chamado por ser a primeira ruta de peregrinación, enlaza Oviedo con Santiago. Por esta ruta pasou o primeiro peregrino, Alfonso II, que no século IX emprendeu camiño a Compostela para confirmar que aqueles restos eran os do Apóstolo Santiago, dando lugar a un fenómeno que, aínda hoxe, mantén conectada a toda Europa a través daquela rede de vieiros feitos polos pasos dos peregrinos. Ó andar este camiño, chegamos á Fonsagrada, terra de grandes e virtuosos gaiteiros que Xisco Feijóo interpreta maxestuosamente.

Bo camiño!

Procedimental:

O procedemento terá tres apartados importantes:
1. A elaboración de material didáctico previo á fin de ser enviado con antelación aos lugares onde se desenvolverá a actividade.
2. Programación de tres tipos de obradoiros: o de percusións, o de cantares e o de baile tradicional, que serán impartidos de xeito rotativo co gallo de dar a posibilidade a todas as participantes de intervir en cada un deles.
3. Concerto didáctico e participativo.

Actitudes e valores:

1. Material didáctico: dar a posibilidade, no caso de asociacións con actividades docentes, de ter un medio claro para que sexa usado como material de aula.
2. Obradoiros: integración interxeneracional e formativa. Colaboración mediante o traballo grupal e individual no que cada individuo fará us das súas habilidades, sexan cales foran estas, e sen que elo careza de ningunha importancia para o bo desenvolvemento da actividade. Axuda na procura daquela actividade que produza unha maior felicidade e satisfacción en cada unha das participantes nos obradoiros. Uso de diversos métodos didácticos adaptados a cada unha das características individuais das asistentes (adaptación pedagóxica para a integración).
3. Concerto: por tratarse dun concerto didáctico apoiado por audiovisuais, pretende ter unha finalidade informativa e demostrativa sen esquecer aquelas partes participativas onde as asistentes poderán poñer en práctica parte daquelo aprendido nos obradoiros.
Finalmente, o conxunto destas tres vías de actuación será sempre enfocado a cumprir todos e cada un dos obxectivos xerais descritos para esta actividade.

Desenvolvemento:

1. Obradoiros

1.1 Obradoiro de percusións que acompañan aos cantos tradicionais

1.1.1 Obxectivos específicos

a. Ensinar o uso de diferentes instrumentos propios da tradición galega, así como a súa orixe, uso máis común e presenza noutras culturas.
b. Acadar, mediante a motivación, as destrezas e técnica precisas para tanxer estes instrumentos.
c. Aprender o seu uso individual e conxunto como acompañamento dos cantares propostos no obradoiro de canto.
d. Adaptar estes instrumentos ás habilidades e capacidades do alumnado a fin de lograr unha participación activa individual dentro do grupo.

1.1.2 Tipos de saberes

a. Conceptual:
– Técnica do instrumento 1: as cunchas.
– Técnica do instrumento 2: a tixola.
– Técnica do instrumento 3: as culleres.

b. Procedimental:
– Uso do corpo como instrumento percutivo. Exercicios de percusión corporal.
– Actividade grupal con rotación dos diferentes instrumentos.
– Aprendizaxe progresivo mediante o uso de frases rítmicas.

c. Actitudinal:
– Integración interxeneracional e formativa.
– Colaboración mediante o traballo grupal e individual.
– Axuda na procura daquela actividade que produza unha maior felicidade.
– Uso de diversos métodos didácticos adaptados ás características individuais.

1.1.3 Secuencia didáctica

a. Apertura:
– Proxección audiovisual e introdución teórica.
– Quecemento con percusión corporal.
– Técnica de cada un dos instrumentos.
– Exemplo grupal final.

b. Desenvolvemento:
– Aulas de 20 persoas.
– Material audiovisual, pizarra.
– Material do proxecto e do alumnado.

c. Peche:
– Participación grupal conxunta entre tódolos obradoiros.
– Participación ocasional no concerto didáctico.

1.2 Obradoiro de cantos populares

1.2.1 Obxectivos específicos

a. Ensinar o uso de diferentes cantares propios da tradición galega así como a súa orixe, uso máis común e presenza noutras culturas.
b. Acadar, mediante a motivación, das destrezas e técnica precisas para cantar os temas propostos.
c. Aprender o seu uso individual e conxunto como tema principal acompañado de diferentes percusións.
d. Adaptar estes cantares ás habilidades e capacidades do alumnado a fin de lograr unha participación activa e individual dentro do grupo.

1.2.2 Tipos de saberes

a. Conceptual:
– Técnica do instrumento 1: calidades de voz.
– Técnica do instrumento 2: quecemento.
– Técnica do instrumento 3: entonación do tema a tratar.

b. Procedimental:
– Uso da voz como medio de comunicación e expresión.
– Praxias bucofonatorias.
– Actividade grupal con rotación de liderado.
– Aprendizaxe progresivo con frases melódicas.

c. Actitudinal:
– Integración interxeneracional.
– Colaboración grupal e individual.
– Procurar a felicidade no obradoiro.
– Métodos didácticos adaptados (adaptación pedagóxica).

1.2.3 Secuencia didáctica

a. Apertura:
– Proxección audiovisual e introdución teórica con PowerPoint.
– Quecemento con sons cotiáns.
– Técnica vocal.
– Exemplo grupal final.

b. Desenvolvemento:
– Aulas de 20 persoas.
– Material audiovisual, pizarra.
– Material do proxecto e do alumnado.

c. Peche:
– Participación grupal entre obradoiros.
– Participación no concerto didáctico.

1.3 Obradoiro de cantos populares

1.4 Concerto

1.4.1 Obxectivos específicos

a. Poñer en valor o noso patrimonio inmaterial.
b. Dar a coñecer a música tradicional baseándose en seis vías xacobeas.
c. Amosar a riqueza melódica e rítmica.
d. Recoñecer o papel das mulleres como gardadoras do legado musical.

1.4.2 Tipos de saberes

a. Conceptual:
– Concerto didáctico con presentación de instrumentos.
– Viaxe musical por seis camiños xacobeos.

b. Procedimental:
– Coñecemento da música tradicional dos camiños.
– Temas escollidos e recompilados polos membros do proxecto.
– Variedade de instrumentos tradicionais.

c. Actitudinal:
– Valor da música tradicional como nexo cultural.
– Promoción do traballo interxeneracional.
– Fomento de proxectos análogos e participativos.

1.4.3 Secuencia didáctica

a. Apertura:
– Actividade en directo para todas as idades.

b. Desenvolvemento:
– Doce temas da tradición oral.
– Dous temas por camiño.
– Máis de dez instrumentos de percusión.
– Participación do alumnado e público.

c. Peche:
– Intervención do centro asociativo cun tema local.
– Despedida conxunta.
– Promoción de proxectos similares usando este como modelo.

1.3 Obradoiro de cantos populares:

1.3.1 Obxectivos específicos:
a. Ensinar o uso de diferentes cantares propios da tradición galega así como a súa orixe, uso máis común e presenza noutras culturas.
b. Acadar, mediante a motivación, das destrezas e técnica precisas para cantar os temas propostos.
c. Aprender o seu uso individual e conxunto como tema principal que se verá acompañado de diferentes percusións.
d. Adaptar estes cantares ás habilidades e capacidades do alumnado a fin de lograr unha participación activa e individual dentro do grupo.

1.3.2 Tipos de saberes:
a. Conceptual:
– Técnica do instrumento 1: calidades de voz.
– Técnica do instrumento 2: quecemento.
– Técnica do instrumento 3: entonación do tema a tratar.
– Técnica corporal: desenvolvemento das habilidades para a consecución rítmica e articular.
b. Procedimental:
– Uso do corpo como medio de comunicación e expresión de sensacións e sentimentos. Exercicios rítmicos corporais e asimilación de movementos cotiáns aplicados á danza.
– Actividade grupal con rotación dos diferentes axentes de liderado.
– Aprendizaxe progresivo mediante o uso de liñas de expresión asimilables.
c. Actitudinal:
– Integración interxeneracional e formativa.
– Colaboración mediante o traballo grupal e individual no que cada individuo fará uso das súas habilidades, sexan cales foran estas, e sen que elo careza de ningunha importancia para o bo desenvolvemento da actividade.
– Axuda na procura daquela actividade que produza unha maior felicidade e satisfacción en cada unha das participantes no obradoiro de cantares populares.
– Uso de diversos métodos didácticos adaptados a cada unha das características individuais das asistentes (adaptación pedagóxica para a integración).

1.3.3 Secuencia didáctica:
a. Apertura:
– Proxección audiovisual e introdución teórica mediante Powerpoint.
– Quecemento mediante o uso do corpo como medio de expresión.
– Quecemento corporal.
– Exemplo grupal final.
b. Desenvolvemento:
– Aulas de 40 persoas.
– Material para a reproducción audiovisual.
– Pizarra.
– Material aportado polo proxecto.
– Material aportado polo alumnado: instrumentos de cociña, libreta ou similar, bolígrafo ou similar e elementos de gravación individual.
c. Peche:
– Participación grupal nunha experiencia conxunta entre tódolos obradoiros.
– Participación ocasional dentro do concerto didáctico.

1.4 Concerto

1.4.1 Obxectivos específicos:
a. Poñer en valor o noso patrimonio inmaterial.
b. Dar a coñecer a nosa música tradicional de transmisión oral, tomando como referencia seis das vías xacobeas máis transitadas.
c. Amosar a riqueza melódica e rítmica, así como a variedade de instrumentos que acompañan á voz axudando a desmontar tópicos.
d. Recoñecer e agradecer, principalmente ás mulleres, gardadoras, transmisoras e, de seguro, compositoras en grande parte do legado musical e da nosa tradición cultural.

1.4.2 Tipos de saberes
a. Conceptual:
– Ao tratarse dun concerto didáctico, alternaranse as actuacións musicais cunha breve presentación na que, dun xeito ameno, se dará información sobre as características dos instrumentos que van aparecendo en escea.
– A traves de seis camiños, facemos unha viaxe musical e organolóxica polos diferentes instrumentos que atopamos na nosa música tradicional.
b. Procedimental:
– Neste traballo damos coñecemento da nosa música tradicional ao longo de seis camiños de peregrinación a Santiago. Os temas que interpretamos foron escollidos coidadosamente por pertencer a lugares clave dentro de cada ruta. A casi totalidade deles, foron recompilados por nós e son parte dos nosos arquivos persoais.
– Alén destas melodías, amosaremos a grande variedade de instrumentos que serven para acompañar o canto e que fan da nosa tradición musical unha das máis ricas de europa en sonoridades e matices.
c. Actitudinal:
– Poñer en valor a música tradicional dunha comunidade como nexo de unión entre as diferentes culturas dun xeito transversal, integrador, diverso e respetuoso cos valores sociais actuais que deben, ou deberían, imperar en toda a sociedade democrática.
– Tomar esta actividade como un medio intencionado para acadar a participación interxeneracional promovendo o traballo colaborativo grupal sen esquecer a promoción e o crecemento como persoas individuais.
– Facer especial énfase na necesidade da existencia e desenvolvemento de proxectos análogos que favorezan todos e cada un dos obxectivos xerais desta actividade.

1.4.3 Secuencia didáctica:
a. Apertura: actividade in situ para público de tódalas idades.
b. Desenvolvemento:
– Doce temas recuperados da tradición oral recollidos polas persoas que representan este proxecto.
– Dous temas por cada un dos seis camiños que chegan a Compostela dende calquera punto de Europa.
– Máis de dez instrumentos de percusión diferentes, segundo foron recollidos nos lugares de onde son orixarios os temas.
– Tres momentos clave de participación do alumnado asistente aos obradoiros.
– Constante participación de todo o público asistente.
c. Peche:
– Intervención do centro asociativo de acollida do proxecto mediante a interpretación dun tema local.
– Despedida conxunta (proxecto / centro asociativo) cunha marcada conclusión que promova a participación, elaboración e promoción de proxectos análogos tendo este á súa enteira disposición como modelo a imitar ou mellorar.
– Ordenación do proxecto, promoción de que este sirva como base a ourtos proxectos desta índole promovidos por aquelas asociacións inmiscuídas nesta primeira experiencia.

Xisco Feijóo e Banda

TRAEDE FERRALLADA

CANTARES NOS CAMIÑOS

METAMORFOSE/PEIXE

XISCO FEIJÓO E BANDA

TRAEDE FERRALLADA

CANTARES NO CAMIÑO

METAMORFOSE/PEIXE